بررسی استعاره در دیوان ناصرخسرو

‏ هدف از نگارش این مقاله بررسی مواد استعاره، ساختار استعاره، ویژگی و ‏شگردهای استعاره سازی به عنوان مهمترین عنصر خیال در دیوان ناصرخسرو است. ‏اعضای بدن انسان، طبقه های مختلف مردم، طبیعت، دنیا و آسمان مهمترین ‏عناصری هستند که ناصرخسرو به عنوان مواد استعاره در دیوان خود از آنها بهره ‏برده است.‏ ناصرخسرو بیشتر برای توضیح و تبیین اندیشه های مختلف خود به ‏عناصرخیال از جمله استعاره توجه داشته و برای این منظور نیز از استعاره مصرحه ‏مطلقه که فهم آن آسانتر است، بیش از دیگر انواع استعاره استفاده کرده است.‏ ناصرخسرو برای استعاره سازی معمولاً نخست تشبیهی می آورد و در بیت ‏های بعد با حذف مشبه یا مشبه به آن تشبیه را به استعاره تبدیل می کند؛ شیوه ‏دیگر، این است که ابتدا در بیتی درباره موضوعی، شخصی، شیء یا گروهی مطلبی ‏می گوید و سپس در بیت بعد، استعاره ای در رابطه با آن موضوع می آورد؛ از استعاره ‏هایی که در دیوان ناصرخسرو آمده است، استعاره هایی است که در چیستان به کار ‏رفته اند و با توصیفاتی که ناصرخسرو در مورد آن چیستان می دهد، یافتن مستعارُّله ‏آسان است.‏